Historie

Het prachtige pand in Heerenveen waar ons Boutique Hotel en Grand Café is gevestigd, kent een lange historie. Heb je even tijd? Ontdek dan hier de beknopte geschiedenis!

In de middeleeuwen ontdekte men dat gedroogde veengrond (turf) prima brandstof is. Met een speciale schop (een stikker) kon men ‘plaggen’ veengrond uitsteken. De gedroogde plaggen noemen we dan ‘turven’ (één turf, twee turven). Turfsteken was fysiek zwaar werk, maar de verkoop van turf was eeuwenlang booming business!

In 1551 richtten de drie heren van Dekema, van Cuyck en Foeyts de Schoterlandse Veencompagnie op. Al gauw werden ze ‘de Heeren van ‘t veen’ genoemd. Zij bezaten op de plek van het huidige ’t Gerecht het veenhuis de ‘Moerborch’. De Moerborch was de aanzet tot de ontwikkeling van de oudste veenkolonie in Nederland, welke werd vernoemd naar de Heeren van ’t veen: Heerenveen.

De grietman (plattelandsburgemeester) Amelius van Oenema liet rond 1632 op de fundamenten van De Moerborch een stins bouwen. Stinzen zijn middeleeuwse, verdedigbare, bewoonbare torens die alleen te vinden zijn in de provincie Friesland. Het oorspronkelijke Friese woord stins betekent ‘steenhuis’. Veel stinzen zijn opgegaan in grote landhuizen die de naam ‘state’. Zo werd de stins in Heerenveen in 1640 verbouwd tot landhuis, en kreeg de naam Oenemastate. Dit jaartal is te zien op onze huidige voorgevel. 

Rond 1660 werd Oenemastate bewoond door Ernst van Haren en zijn echtgenote Catharina Jacquesdr. Douma van Oenema. Het echtpaar liet in 1663 de decoratieschilder Mathias van Pelckum (of Pellicom of Pellekum), een plafondschildering maken in de grote zaal. Van Pelckum was een leerling van de beroemde kunstschilder Rembrandt van Rijn.  De plafondschildering is nu, na enkele restauraties, weer te bezichtigen.

In de 18e eeuw woonde het adellijke geslacht Grovestins in Oenemastate. Zij lieten in die periode de traptoren van de oorspronkelijke stins afbreken. Vanaf 1828 deed het pand dienst als grietenijhuis. Bij de gemeentewet van 1851 werd de benaming ‘grietenij’ vervangen door ‘gemeente’ en ‘grietman’ door ‘burgemeester’, zodat in heel Nederland dezelfde naamgeving werd gebruikt. Vanaf dat moment werd Oenemastate dus een gemeentehuis.

In 1876 vond een grootscheepse verbouwing plaats, waarbij het linkerdeel werd gesloopt en aangepast naar het rijkversierde rechterdeel uit de zeventiende eeuw.  Vanaf dit moment kreeg de voorgevel het uiterlijk zoals we het vandaag de dag kennen. Als je goed kijkt, kan je de tweedeling nog zien!

In 1951 werd Oenemastate aan het Rijk verkocht. Tot 1963 deed het pand dienst als kantongerecht.  In 1966 werd het ingericht als kantoor en twee jaar later nam de Inspectie der Belastingen het gebouw in gebruik. In 1993 verkocht het Rijk Oenemastate en kwam het gebouw, na enkele eeuwen, weer in particulier bezit. 

De afgelopen decennia kreeg Oenemastate een horecafunctie en sinds 2012 nemen de huidige eigenaren Luberto en Reinata Agricola het gebouw in gebruik als Grand Café. Tijdens een grote verbouwing werden zo veel mogelijk historische elementen van het interieur weer zichtbaar gemaakt.

De eigenaren vonden dat de rijke historie en verschillende functies van het gebouw terug moest komen in de nieuwe naam. Om de voormalige overheidsfuncties en de huidige horecafunctie recht te doen is er – met een aardige woordspeling – gekozen voor de naam ‘t Gerecht.

In 2017 zijn de oude kantoren op de bovenverdiepingen verwijderd. Met eerbied aan het historische ontwerp van het gebouw werden er 15 hotelkamers gerealiseerd. Sinds de zomer van 2018 kan je nu ook in dit schitterende pand overnachten.